جلسه ۴۳ محفل انس با نهج البلاغه

جلسه 43  “محفل انس با نهج البلاغه” در صبح روز چهارشنبه ۹۴/۱۰/۲۳ ساعت ۷ الی ۷:۳۰ (پس از مراسم زیارت عاشورا) در مکان نمازخانه برگزار گردید.

قابل ذکر است در این جلسه، حکمت 30 نهج البلاغه در مورد آن اعضاء محترم به گفتگو پرداختند .

در ادامه مطلب ….

حکمت ۳۰ – قال (ع): الْحَذَرَ الْحَذَرَ فَوَاللَّهِ لَقَدْ سَتَرَ، حَتّى کَأَنَّهُ قَدْ غَفَرَ.

امام(علیه السلام) مى فرماید: (از مجازات الهى) برحذر باش، برحذر باش، به خدا سوگند آن قدر پرده پوشى کرده، که گویى آمرزیده است.

شرح و تفسیر حکمت ۳۰
از پرده پوشى خداوند مغرور مباش
امام(علیه السلام) در این گفتار حکیمانه اش به همه معصیت کاران هشدار مى دهد که از صبر الهى در مقابل معاصى شان مغرور نشوند. مى فرماید: «(از مجازات الهى) برحذر باش برحذر باش، به خدا سوگند آن قدر پرده پوشى کرده که گویى آمرزیده است»; (الْحَذَرَ الْحَذَرَ فَوَاللَّهِ لَقَدْ سَتَرَ، حَتّى کَأَنَّهُ قَدْ غَفَرَ).
اشاره به این که یکى از صفات پروردگار، ستار العیوب بودن است. با رحمت واسعه اش گناهان پنهانى بندگان را افشا نمى کند تا آبروى آنها در نزد دوست و دشمن ریخته نشود شاید بیدار شوند به سوى خدا باز گردند و از گناهان خویش توبه کنند و دست بردارند. اما بسیار مى شود که افراد از این لطف و رحمت الهى سوء استفاده مى کنند و گمان دارند گناهى نکرده اند یا اگر گناهى مرتکب شده اند خداوند بدون توبه آنها را مشمول عفو خود قرار داده است. امام(علیه السلام) در اینجا هشدار مى دهد که از این لطف و عنایت الهى مغرور نشوید به خصوص این که ممکن است این از قبیل نعمت هاى استدراجى باشد یعنى خداوند گروهى از گنهکاران را لایق عفو و بخشش نمى بیند; آنها را به حال خود رها مى کند تا مجازاتشان را به تأخیر بیندازد تا پشتشان از بار گناه سنگین شود و آنگاه به شدت آنها را گرفته و مجازات مى کند.
در ضمن این سخن درسى است براى بندگان که آنها هم ستار العیوب باشند و به محض اطلاع از گناهان پنهانى کسى، به افشاگرى برنخیزند و آبرویش را نریزند و به او مجال اصلاح خویشتن و توبه دهند.
اضافه بر این کمتر کسى است که عیب و خطایى در پنهان نداشته باشد اگر باب افشاگرى گشوده شود، همگان نسبت به یکدیگر بى اعتماد مى شوند و سرمایه اصلى جامعه که اعتماد است از دست مى رود.

ضمیمه: در قرآن کریم آیات متعددی هستند که بخشنده بودن خداوند را به صراحت بیان کرده و به پیامبر صلی الله علیه وآله و نیز به مؤمنان توصیه فرموده که آنان نیز چنین باشند:
آیاتی که صفت بخشنده بودن خداوند را بیان می کند:

«… ثُمَّ عَفَوْنا عَنْکُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون‏»؛ سپس شما را بعد از آن بخشیدیم شاید شکر (این نعمت را) بجا آورید.(بقره، ۵۲)
«… وَ لَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلیمٌ»؛ [شیطان آنها را بر اثر بعضى از گناهانى که مرتکب شده بودند، به لغزش انداخت] و خداوند آنها را بخشید. خداوند، آمرزنده و بردبار است.(آل عمران، ۱۵۵)
«إِنَّ اللَّهَ کانَ عَفُوًّا غَفُوراً»؛ خداوند، بخشنده و آمرزنده است.(نساء، ۴۳)
«فَأُولئِکَ عَسَى اللَّهُ أَنْ یَعْفُوَ عَنْهُمْ وَ کانَ اللَّهُ عَفُوًّا غَفُوراً»؛ ممکن است خداوند، آنها را مورد عفو قرار دهد و خداوند، عفو کننده و آمرزنده است.(نساء، ۹۹)
«فَإِنَّ اللَّهَ کانَ عَفُوًّا قَدیراً»؛ خداوند بخشنده و تواناست (و با اینکه قادر بر انتقام است، عفو و گذشت مى ‏کند).(نساء، ۱۴۹)
«عَفَا اللَّهُ عَنْها وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلیمٌ»؛ خداوند آنها را بخشیده (و نادیده گرفته) است. و خداوند، آمرزنده و بردبار است‏.(مائده، ۱۰۱)
«إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ»؛ یقیناً خداوند بخشنده و آمرزنده است‏.(حج، ۶۰)
«وَ هُوَ الَّذی یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ»؛ او کسى است که توبه را از بندگانش مى ‏پذیرد و بدیها را مى ‏بخشد.(شوری، ۲۵)

آیاتی که خداوند به پیامبرش به عفو و بخشش توصیه می فرماید:
«فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُم‏»؛ پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب‏.(آل عمران، ۱۵۹)
«فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنین‏»؛ ولى از آنها درگذر و صرف نظر کن، که خداوند نیکوکاران را دوست مى ‏دارد.(مائده، ۱۳)
«خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ»؛ (به هر حال) با آنها مدارا کن و عذرشان را بپذیر، و به نیکى ‏ها دعوت نما.(اعراف، ۱۹۹)
«فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمیل‏»؛ پس، از آنها به طرز شایسته ‏اى صرف نظر کن (و آنها را بر نادانیهایشان ملامت ننما).(حجر، ۸۵)
«فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَ قُلْ سَلامٌ»؛ پس (اکنون که چنین است) از آنان روى برگردان و بگو: «سلام بر شما».(زخرف، ۸۹)

آیاتی که خداوند به عموم مؤمنان، به عفو و بخشش توصیه می فرماید:
«وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیم‏»؛ آنها باید عفو کنند و چشم بپوشند آیا دوست نمى‏ دارید خداوند شما را ببخشد؟! و خداوند آمرزنده و مهربان است.(نور، ۲۲)
«فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ»؛ و هر کس عفو و اصلاح کند، پاداش او با خداست‏.(شوری، ۴۰)
«وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»؛ و اگر عفو کنید و چشم بپوشید و ببخشید، (خدا شما را مى‏بخشد) چرا که خداوند بخشنده و مهربان است‏.(تغابن، ۱۴)
«فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا»؛ شما آنها را عفو کنید و گذشت نمایید.(بقره، ۱۰۹)
«وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ»؛ و نیکى کنید! که خداوند، نیکوکاران را دوست مى ‏دارد.(بقره، ۱۹۵)
«الَّذینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنین‏»؛ همانها که در توانگرى و تنگدستى، انفاق مى ‏کنند و خشم خود را فرو مى ‏برند و از خطاى مردم درمى ‏گذرند و خدا نیکوکاران را دوست دارد.(آل عمران، ۱۳۴)

افزون بر این، آیات بسیاری هستند که رحیم بودن خداوند، رئوف و مهربان بودن خداوند، ودود و دوستدار بندگان بودن خداوند، غفور و بخشنده بودن خداوند، و … را بیان می کنند، که چون مجال ذکر آن ها نیست، به همین مقدار اکتفا می شود.